مطالعه مشترك سه سازمان جهاني در خصوص نوآوري و دسترسي به فناوري‌هاي پزشكي

پاسكال لامي مديركل سازمان جهاني تجارت (س ِ.ج ِ.ت ِ) روز سه‌شنبه 17 بهمن ماه 1391 در مراسم معرفي مطالعه مشترك سازمان جهاني تجارت، سازمان جهاني بهداشت (س ِ.ج ِ.ب ِ) و سازمان جهاني مالكيت فكري (س ِ.ج ِ. م ِ.ف ِ) در خصوص «ترويج دسترسي به فناوري‌هاي پزشكي و نوآوري» اظهار داشت كه «هماهنگي بين سياست‌هاي سلامتي، قواعد مالكيت فكري و سياست تجارت كليد كشف راهكارهاي پايدار براي دسترسي به داروها و فناوري‌ها پزشكي هستند». او افزود «اين مطالعه يكي از پل‌هاي متعددي است كه س ِ.ج ِ.ت ِ در دوره مسؤليت من با ساير سازمان‌هاي بين‌المللي ايجاد كرده است.

نكات مقدماتي

به تمام شما صميمانه خوش آمد مي‌گويم. از تعداد و طيف كساني كه در اين برنامه ثبت نام كردند بسيار خرسنديم، و به خاطر توجه شما به اين مطالعه كه قرار است امروز معرفي كنيم سپاس گذاريم.

بيش از هر چيز، از همكارم مارگرت چان و فرانسيس گاري و تيم‌هاي شايسته و توانمند در دبيرخانه‌ي تحت رهبري آنان تشكر مي‌كنم. آنان دسته جمعي شفافيت براي همكاري و گفتگو، انرژي، رهبري و شوق را براي پيشرفت به سوي هدفا‌ها و ارزش‌هاي مشترك، به سوي جهاني كه در آن نوآوري راه‌ حل‌هاي بيشتري براي چالش‌ها فراهم مي‌آورد، به نمايش گذاستند.

افتخار دارم كه رياست اين مراسم، خانم روث دريفووس را معرفي كنم. ايشان را همه شما، نه فقط به عنوان عضو قديمي شوراي فدرال سويس كه ژنو و رياست كنفدراسيون را نمايندگي مي‌كند، بلكه همچنين به خاطر نقش ممتاز ايشان به عنوان رئيس كميسيون سازمان جهاني بهداشت در حقوق مالكيت فكري، نوآوري و سلامتي همگاني كه پيش‌درآمد مهم كتاب امروز را، يعني گزارش سال 2006 با عنوان «سلامتي همگاني، نوآوري و حقوق مالكيت فكري» را منتشر كرد، به خوبي مي‌شناسيد.

ارايه اين كتاب

امروز يادآور ارايه كتاب بسيار مهمي است كه برنامه فعال همكاري‌ فني و گفتگو بين سه شريك را نمونه وار نشان مي‌دهد. اجازه دهيد با ردگيري گام‌هايي كه ما را به اينجا سوق دارد شروع كنم.

در 2001، وزيران تجارت كاري كاملاً بي‌سابقه انجام دادند. گستردگي ناشي از تأثير فاجعه بار همگيري اچ.آي.وي/ايدز كه گروه‌هاي بي‌چيز را نابود مي‌كرد روشن‌ شده بود. وزيران س ِ.ج ِ.ت ِ متوجه موضوع سلامتي همكاني، و ارتباط با با قانون و سياست مالكيت فكري شدند - ارايه «بيانيه دوحه در خصوص موافتنامه تريپز و سلامتي همگاني».

اين يك نقطه عطف عممده بود. نه سلامتي همگاني و نه حتي عرصه مالكيت فكري در ميان دلمشغولي‌هاي سنتي يا صلاحيت وزران تجارت نبود. آنان نوعاً روي موضوع‌هايي مانند تعرف‌ها و يارانه‌ها تمركز داشتند.

منطق بيانيه دوحه امروز نيز به قوت خود باقي است. وزيران درك كردند كه نظام مالكيت فكري يك عرصه‌ تخصصي جدا،‌ يا حتي يك مانع انعطاف ناپذير در برابر سلامتي همگاني نيست. در عوض، آنان مالكيت فكري را به عنوان عنصري از مجموعه پيچيده‌‌ي ابزار سياستي‌اي تلقي كردند كه براي حل مشكلات جهاني لازم است. تأكيد‌ها روي اين متمركز شد كه چگونه اقدام‌هاي سياستي مختلف به صورت هماهنگ با يكديگر و براي منافع متقابل همكاري كنند - سياست «بين‌ بخشي» كه عنوان خود رابه اين گزارش داد. آن بيانيه طرحي را براي دستوركار هماهنگ فراهم آورد منجر به مطالعه‌اي شد كه امروز معرفي مي‌كنيم.

«بيانيه دوحه» به رشد درك اينكه دسترسي به داروها مستلزم تركيب درستي از سياست‌هاي سلامتي، قوانين مالكيت فكري و تنظيمات سياست تجاري، و راهبردهاي بهره‌گيري خردمندانه و آگاهانه از طيفي از اقدمات از جمله سياست‌ رقابتي، راهبردهاي تأمين، توجه به تعرفي‌ها و محرك‌هاي تجاري هزينه‌ها، و گزينه‌هايي در چارچوب نظام مالكيت فكري مي باشد، مدد رساند.

هماهنگي بين اين‌ها كليد كشف راه حل‌هاي پايدار است. و اين دقيقاً روح موجود در پس تحيقي است كه امروز ارايه مي‌دهيم.

اين گزارش تأكيد مي‌كند كه نوآوري و دسترسي بايد به صورت كلي نگريسته شوند - نوآوري بدون دسترسي اثربخش براي سلامتي همگني فايده كمي خواهد داشت؛ در حاليكه دسترسي به فارماكوپه موجود بدون تشويق به توسعه داروهاي جديد و فناوري‌هاي نوين پزشكي دستاوردهاي سللامتي را تضعيف مي‌كند.

اين مطالعه اهميت نظام پنت را براي بخش داروسازي نشان مي‌دهد،‌ هرچند سازوكارهاي تشويقي اثربخش را كه در پي قادر ساختن محصولات جديد مورد نياز در خصوص بيماري‌هاي ناديده‌ گرفته شده هستند را نيز شناسايي مي‌كند.

اين مطالعه همچنين به اقداماتي مانند قيمت‌گذاري متفاوت به مثابه يك روش كاربردي براي انطباق نوآوري و دسترسي به فناوري‌هاي پزشكي توجه دارد. اين مطالعه، به روشي نسبتاً مختصر و قابل دسترس، ترتيب متنوعي از اطلاعات جاري در خصوص دسترسي و نوآوري را ترسيم مي‌نمايد و يك بررسي كلي در خصوص اينكه چگونه سياست متنوع اقدام‌ها مي‌توانند با يكديگر به شكل هماهنگ سازگار شوند را فراهم مي‌آورد.

اين مطالعه اهميت گرايش‌هاي تجاري در محصولات مرتبط به سلامتي را مورد تأكيد قرار داده و چگونگي بالا باقي ماندن رژيم تعرفه‌ها در بعضي از كشورها، و اثرات مستقيم بر دسترسي را نشان مي‌دهد. تعرفه‌ها، ماليات‌ها و ساير عوارض محصولات دارويي و مرتبط با سلامتي به عنوان «ماليات بر سلمتي» توصيف شده است. تجارت در محصولات مرتبط با سلامتي تحت سلطه تعدادي از كشورهاي وسعه يافته است، اما اين مطالعه حضور رو به رشد بعضي از كشورهاي نوظهور را مورد تأكيد قرار داده است. مرور ادبيات اقتصادي در خصوص نوآوري پزشكي و تاريخ مدل‌هاي اقتصادي در بخش داروسازي نشان مي‌دهد كه چگونه اقتصادها راهمنايي براي سياست سلامتي ارايه مي‌دهند، و عواملي را كه در حال حاضر و در بخش داروسازي تحول تارخي ايجاد مي‌كنند را برجسته مي‌سازد.

يك بررسي اوليه از موافقتنامه‌هاي ترجيحي تجاري اهميت آن‌ها را براي دسترسي به و نوآوري در فناوري‌هاي پزشكي نشان مي‌دهد، اما در عين حال نياز به تحليل نظام‌مندتر اين عرصه پيجيده را نيز به همان اندازه به نمايش مي‌گذارد.

بحث دسترسي به فناوري‌هاي پزشكي يادآوري مي‌كند كه دسترسي اغلب يك كاركرد براي تدارك برنامه‌ها است، و اهميت سياست تداركاتي مناسب، تدابير حفاظي اثربخش براي رقابت مشروع، و سودمندي اصول موافقتنامه تداركات دولتي سازمان جهاني تجارت را مورد تأكيد قرار مي‌دهد.

در بهره گيري از فصل مشترك بين سلامتي، تجارت و مالكيت فكري، اين مطالعه سه جانبه بر نقش‌هاي متقابلاً الزامي و اجباري شده‌ي آژانس‌هاي همكار را نيز ترسيم مي‌كند. به عنوان مثال، استفاده اثرخبش از انعطاف‌پذيري‌هاي تريپز بريا سلامتي همكاني، دسترسي افزايش يافته با اطلاعات پتند، به هسته اصلي كاركرد سازمان جهاني ماليكت فكري را ايجاب مي‌كند، و به وسيله اطلاعات دقيق در خصوص بارهاي بيماري، قيمت دارو و الگوهاي دسترسي، داده‌هايي كه به طور خاص روي سازمان جهاني بهداشت تمركز دارد، هدايت مي‌شود.

همكارانم به من گفته‌اند كه يكي از بزرگترين چالش‌ها در آماده سازي اين مطالعه گردآوري اطلاعات نبوده است، اطلاعات در هر يك از سه عرصه‌ي مطالعه به شكل باورنكردني زياد است. در عوض، چالش اين بود كه مشخص شود چه چيزهايي و كدام جزئيات و داده‌هاي تجربي بايد كنار گذاشت مي‌شدند.

اما لازم است بدانيم كه كاركرد اين مطالعه اين نسيت كه كلام آخر يا آمرانه را در خصوص موضوع‌هايي كه بررسي كرده اعلام كند. اين مطالعه قرار است يك پلتفرم متشكر محكم‌تر از اطلاعات عيني براي ساخت ظرفيت سياستگذاران فراهم آورد و به مثابه مبنايي براي بحث‌هاي سياستي آكانه تأمين كند. من اين مطالعه را به عنوان يك منبع كاربردي و نه يك رساله نظري توصيه مي‌كنم. ما انتظار داريم كه اين مطالعه گفتگوي بين بخشي، انباشت منابع و هماهنگي كمك‌هاي فني را كه شاخص كار ما در خصوص سلامتي عمومي با همكارانمان در س ِ.ج ِ.ت ِ، س ِ.ج ِ.ب ِ و س ِ.ج ِ. م ِ.ف ِ، و با بسياري ار شركاي ما كه در اين عرصه كار كردند، بسياري از كساني كه افتخار حضور در اين برنامه را به ما دادند، تسريع كند.

خلاصه اينكه، اين مطالعه يكي از پل‌هايي كه س ِ.ج ِ.ت ِ در دوران مسؤليت من با ديگر سازمان‌هاي جهاني ساخته است. س ِ.ج ِ.ت ِ يك جزيزه در نظام بين‌المللي نيست. تجارت آزاد هدفي در خود نيست. بلكه در خدمت هدف ارتقاء رفاه است. ما با سازمان بين‌المللي كار (س ِ.ب ِ.ك ِ) نيز در مورد تجارت و شغل‌ها همكاري كرده‌آيم. ما با برنامه توسعه ملل محتد نيز در خصوص تجاريت و محيط‌ زيست كار كرده‌ايم. و همانطور كه امروز نشان مي دهيم، س ِ.ج ِ.ت ِ، س ِ.ج ِ.ب ِ و س ِ.ج ِ. م ِ.ف ِ روي موضوع سلامتي متحد شده‌‌اند. شغل، محيط زيست و سلامتي موضوع‌هايي هستند كه مردم سراسر دنيا به آن‌ها توجه دارند، و به همين خاطر است كه براي ما هم اساسي هستند.

ما در پي گفتگوي آگاهانه، فعال و پرشور با همه شما هستيم.

جمعبندي

بار ديگر از همه شما به خاطر حضور در معرفي اين كتاب مهم تشكر مي كنم و از شما مي‌خواهم تا گفتگوي گسترده در اين مورد اين موضوع‌ها را كه دغدغه‌ي اصلي همه ما باقي خواهد ماند ادامه دهيد. اين كتاب به اين معناي تخته پرشي براي گفگوي بيشتر و تحليل‌ سياستي است و نه به عنوان كلام آخر.