بحران اشتغال جوانان:‌ وقت عمل؛ قسمت اول

1. اين بحران اشتغال جوانان و ابعاد بي‌سابقه‌ي آن بود كه كه هيدأت مديره‌ي دفتر بين‌المللي كار را بر آن داشت تا در نشست مارس 2011 اين موضوع را در دستور كار يكصد و يكمين اجلاس كنفرانس بين‌المللي كار براي بحث عمومي قرار دهد. در حاليكه اجماع گسترده‌اي وجود دارد مبني بر اينكه قطعنامه‌ي كنفرانس 2005 در ارتباط با اشتغال جوانان كاملاً مناسب است، فوريت اقدام دوباره احساس مي‌شود.در كشورهايي كه به شدت تحت تأثير بحران مالي جهاني قرار گرفته‌اند، بيكاري جوانان به ابعاد بهت‌آوري رسيده است. بيكاري چهار نفر از هر ده جوان يك فاجعه‌ي اجتماعي و اقتصادي است [1]. بحران مالي جهاني «بحران پيش‌بحران» از قبل موجود را بدتر كرده است. در سراسر جهان، زنان و مردان جوان در يافتن كار شايسته با دشواري‌هاي واقعي و فزاينده مواجه مي‌شوند. در طول دو دهه‌ي گذشته، متوسطه بيكاري جوان سه برابر بيشتز از بيكاري بزرگسان باقي ماند، و در بعضي مناطق، اين نسبت اكنون به پنج برابر بيشتر از نرخ بيكاري بزرگسالان است.

2. در 2011 جهان شاهد خيزشي در جنبش‌هاي اجتماعي سياسي اجتماعي به رهبري جوانان در سراسر دنيا بود كه «كار، آزاذي و عدالت اجتماعي» را فرياد مي‌زدند.اعتراض‌هاي جوانان نسبت به بيكاري زياد و حكومت اقتدارگرا در تونس بهار عربي را شعله‌ور ساخت. جوانان همچنين در اشغال توده‌اي ميدان تحرير قاهره كه منجر به سقوط رژيم در مصر شد،‌ پيشقدم بودند. نبود فرصت‌هاي شغلي مولد، توأم با آرزو براي آزادي سياسي، عدالت اجتماعي و آينده‌ي اقتصادي بهتر، عوامل مهمي بودند كه به اين اعتراض‌ها دامن زدند. در هر دو مورد بسيج اوليه و سازمان‌دهي بعدي جنبش متكي به بهره‌گيري از اينترنت و شبكه‌ي اجتماعي رسانه بود كه شواهد چشم‌گير از مداخله‌ي چشم‌گير جوانان هستند.

3. روح اعتراض‌هاي جوانان خيلي زود در چندين كشور صنعتي كه تحت تأثير بحران اقتصاي قرار گرفته بودند طنين‌انداز شد. در اسپانيا جنبش خشم و اشغال ميدان پورت دل سل در مادريد، جوانان را در سراسر كشور عليه مديريت بحران اقتصادي توسط حاكميت سياسي و پيامد بروز فاجعه‌آميز بيكاري جوانان بسيح كرد. خواسته‌ي اصلي جنبش شكل‌هاي مشاركتي‌تر دموكراسي بود كه احساس نسل‌هاي جوان‌تر نسبت به بيگاني و كنارگذاشتگي سياسي و اجتماعي را بازتاب مي‌دهد. اين جنبش به زودي در ساير كشورهاي اروپايي به ويژه يونان گسترش يافت كه در آن معترضان مستقيماً عليه برنامه‌هاي رياضتي اعتراض كردند.

4. همان روح، تا سپتامبر 2011 در قالب «اشغال وال‌ استريت» در ايالات متحد نيز گستر ش يافت.هدف اصلي جنبش، كه بر اشغال ميدان زوكوتي در نزديكي وال استريت در نيويورك متمركز شد، مقامات مالي بود كه حرص و بي‌مسؤليتي اش به عنوان عامل بروز بحران مالي 2008 تلقي مي‌شد. اما خواسته‌ي واقعي‌تر اصلاح نظام اقتصادي و سياسي بود كه نابرابري عظيمي در درآمد و ثروت ايجاد مي‌كرد و حافظ منابع سوپر ثروتمندان - يك درصدي‌ها - به هزينه‌ي اكثريت مردم - 99 درصد - است. اعتراض‌ها خيلي زود از نيويورك به اكثر شهرهاي ديگر آمريكا نيز كشيده سد.

5. مشابه اين اعتراض‌هاي جوان - سر [2] عليه بي‌ عدالتي اقتصادي، در ميان ساير كشورها، در اسرائيل و شيلي نيز به راه افتاد. در شيلي، دانشجويان و دانش‌آموزان دبيرستان در يك جنبش اعتراضي توده‌اي عليه نابرابري‌هاي اجتماعي و نظام آموزش كه عمدتاً به صورت خصوصي اداره مي‌شود و بيشتر در پي سود است تا برابري فرصت‌ها،‌ مشاركت كردند. در انگلستان نيز مشابه همين وضعيت روحي، اعتراض‌هاي توده‌اي دانشجويي عليه سه برابر كردن قيمت‌هاي دانشگاه‌، وقتي دولت تأمين مالي آموزش عالي را كاهش داد، به راه افتاد. طيفي از اعتراض‌هاي جوان سر، از خشمگين‌ها تا «وال استريت را اشغال كنيد»، «خيابان‌ها را اشغال كنيد»، و «با هم اشغال كنيد»، در بيش از 1000 شهر و در 82 كشور در پائيز 2011 به راه افتاد.

6. شايد استباه باشد كه تمام اين جنبش‌‌ها به عنوان واكنش جوانان سراسر جهان به نبود فرصت‌هاي شغلي توصيف شوند، زيرا در شرايط ملي خاصي كه منجر به اين اعتراض‌ها مي‌شد تفاوت‌هاي چشميگري وجود داشت. به عنوان نمونه، تقاضا براي حكومت دموكراتيك نيروي محركه‌ي پشت بهار عربي بود، در حاليكه اين خواسته‌ي اصلي در كشورهاي دموكراتيك غبربي نبود. با اين وجود روشن است كه سرخوردگي‌هاي جوانان از نبود فرصت‌هاي شغلي و نگراني عميق آنان نسبت به چشم‌انداز‌هاي زندگي آينده‌ي آنان در ميان عواملي كه هجوم اعتراض‌هاي جوانان در سراسر جهان را برانگيختتند، همانطور كه به وفور از طريق اينترنت و رسانه اجتماعي بيان شد، نقش اصلي را داشتند. اين نگراني‌ها روشن هستند: چه بايد بكنم؟ آينده من چه مي‌شود؟

7. آمارهاي بازار كار به كنار، وضعيت چنان وخيم است كه يكي از بنيادهاي مدل اقتصادي اجتماعي فعلي را تهديد مي‌كند. سياست‌هاي اقتصادي و اجتماعي در سراسر جهان هنوز از طريق ايمان به امكان دستيابي به پيشرفت اقتصادي و اجتماعي تقويت مي‌شوند. عملاً تمام كشورها به هدف دسيابي به نرخ‌هاي بالاي رشد اقتصادي و ارتقاي استانداردهاي زندگي براي همه تعهد دارند.

8. تحت چنين پارادايمي [3]، هر نسلي آماده بوده است تا براي تأمين استانداردهاي زندگي و رفاه اقتصادي بهتر نسل بعدي از صرفه‌جويي، سرمايه‌گذاري و خودگذشتگي كند. در يك معنا، در سطح ملي اين صرفاً بسط آرزوي طبيعي بيشتر خانواده‌ها براي تضمين آينده‌ي بهتر فرزندانش است.

9. در كل، اين آروزها در بيشتر كشورها محقق شده است. در حاليكه در هفت دهه‌ي گذشته بحران‌هايي وجود داشته اما معمولاً با بهبودهاي قوي دنبال شده است. به همين ترتيب، در حاليكه بحران‌ها مالي جدي رخ داده است، هيچكدام آن‌ها مانند بحران فعلي عميق، طولاني، و در سطح جهان مسري نبوده‌اند. بايد به تمام دوران طولاني بحران بزرگ در سال‌هاي 1930 نگاه كرد تا تهديد قابل مقايسه نسبت به تداوم پيشرفت اقتصادي و اجتماعي را دريافت. به هر حال، بي‌ ايماني به اين پارادايم است كه بحران اشتغال فعلي جوانان را در سطح جهان اين اندازه چشم‌گير ساخته است.