قواعد بازي دموكراسي: ابطال؛ اصلاح مصوبه

§ 35 - ابطال؛ اصلاح مصوبه

بوسيله‌ي پيشنهادهاي ابطال و اصلاح مصوبه- كه دو شكل يك پيشنهاد اصلي ضمني تحت قواعد يكسان هستند - مجمع مي‌تواند اقدامي را كه پيشتر انجام داده يا دستور آن را صادر كرده تغيير دهد. ابطال - كه به عنوان لغو و فسخ نيز شناخته مي‌شود - پيشنهادي است كه به وسيله‌ي آن يك اقدام يا دستور قبلي منتفي يا پس‌گرفته مي‌شود. تأثير ابطال حذف كامل يك پيشنهاد،‌ قطعنامه، قاعده، آئين‌نامه، بخش، يا بند است كه پيشتر به تصويب رسيده است. اصلاح مصوبه پيشنهادي است كه، در صورت وجود تمايل به تغيير بخشي از يك متن، يا جايگزين كردن با ويرايش متفاوت، مي‌تواند مورد استفاده قرار بگيرد.

توصيف خصوصيات استاندارد

پيشنهاد ابطال و پيشنهاد اصلاح مصوبه:‌
 1. از هيچ چيز جلو نمي‌افتند،‌ و از همين رو فقط هنگامي مي‌توانند مطرح شوند كه هيچ پيشنهاد ديگري در دست بررسي نباشد. اخطار قبلي (بنگريد به ص. 18 -116) مبني بر اينكه قرار است در نشست آتي يكي از اين پيشنهادها مطرح شود مي‌تواند ضمن آنكه موضوع ديگري در دست بررسي است داده شود، با اين همه مشروط به آن است كه حرف كسي را قطع نكند (بنگريد به خصوصيت استاندارد 7). اين پيشنهادها از پيشنهادهاي فرعي، فوريتي، و ضمني عقب مي‌افتند.
 2. مي‌توانند در مورد هر چيزي كه تأثير و قدرت اجرايي مستمر داشته باشد (به عنوان نمونه، آئين‌نامه، قاعده، سياست،‌ تصميم،‌ يا گزينه)‌ و آنچه كه در هر زمان يا دوران به عنوان نتيجه‌ي تصويب يك پيشنهاد يا بيشتر ايجاد يا ساخته شده باشد به كار روند. نيز مي‌توانند در مورد هر رويه‌‌اي كه در نتيجه‌ي حكم رئيس و يا فرجام‌خواهي نسبت به حكم رئيس ايجاد شده باشد به كار روند. (با اين وجود، براي اقدام‌هايي كه نمي‌توانند ابطال يا اصلاح شوند، به زير بنگريد). تمام پيشنهادهاي فرعي مي‌توانند در مورد پيشنهاد ابطال يا اصلاح مصوبه كاربرد داشته باشند.
 3. وقتي كس ديگري نوبت داشته باشد خارج از نظام‌نامه هستند؛ اما اخطار قبلي مبني بر قصد ارايه‌ي يكي از اين پيشنهادها در نشست آتي مي‌تواند بعد از آنكه عضو ديگر نوبت گرفت مطرح شود، به شرط آنكه وي شروع به صحبت نكرده باشد.
 4. بايد حمايت شوند.
 5. قابل مذاكره هستند؛ مذاكره مي‌‌تواند در مورد شايستگي موضوعي باشد كه قرار است ابطال يا اصلاح شود.
 6. قابل اصلاح هستند، از طريق روند اصلاح اوليه و ثانويه در هر شكلي كه در 12 بحث شده، و در اين مورد خاص كاربرد داشته باشند. به اين ترتيب، به عنوان نمونه، يك پيشنهاد ابطال مي‌تواند از طريق اصلاح تبديل به پيشنهاد حذف فقط قسمتي از موضوع مورد نظر شود. اما اگر يك پيشنهاد ابطال يا اصلاح مصوبه به نحوي اصلاح شود كه تغيير مورد نظر از طريق اين اصلاح فراتر از دامنه‌‌‌اي برود كه در اخطار قبلي اعلام شده بود، تأثير اخطار قبلي از بين مي‌رود و اين پيشنهاد ديگر نمي‌تواند با اكثريت آراء به تصويب برسد (بنگريد به خصوصيت استاندارد شماره 7). وقتي اين پيشنهادها مستلزم اخطار قبلي باشند (مانند مورد مرتبط با پيشنهاد ابطال يا اصلاح ماده‌اي از اساسنامه يا نظام‌نامه‌ي خاص)، چنين پيشنهادي نمي‌تواند آنقدر اصلاح شود كه تغيير پيشنهادي بزرگ‌تر از تغييري شود كه در اخطار قبلي مطرح شده است.
 7. در يك مجمع، جز وقتي كه در مورد آئين‌نامه‌ها، يا نظام‌‌نامه‌هاي خاص به كار روند، به (الف) دو-سوم آراء، (ب) اكثريت آراء، وقتي اخطار قبلي مبني بر قصد طرح پيشنهاد، كه محتواي كامل تغيير پيشنهادي را بيان مي‌كند، در نشست قبلي داده شده باشد يا در فراخوان نشست حاضر آمده باشد، يا (پ) رأي اكثريت كل اعضاء - هر كدام كه در عمل قابل حصول باشد، نياز دارند. در يك كميته، اين پيشنهاد‌ها مستلزم دو-سوم آراء هستند مگر آنكه تمام اعضاء‌ كميته كه پيشنهاد مبني بر ابطال يا اصلاح رأي داده‌اند حاضر باشند يا اخطار قبلي مناسب دريافت كرده باشند، كه در اين صورت اين پيشنهادها نيازمند اكثريت آراء خواهند بود. پيشنهاد ابطال يا اصلاح موادي از اساسنامه يا آئين‌نامه‌ها تابع الزام‌هاي اصلاح آنگونه كه در اساسنامه‌ يا آئين‌نامه‌ها قيد شده هستند (بنگريدد به 56، 57). اگر آئين‌نامه‌ها يا اسناد حاكم هيچ شرطي در ارتباط با اصلاح نداشته باشند، يك پيشنهاد ابطال يا اصلاح در خصوص اساسنامه يا آئين‌نامه‌ها تابع همان الزام‌هاي اخذ رأي در مورد ابطال يا اصلاح نظام‌نامه‌هاي خاص خواهند بود - يعني، مستلزم (الف) اخطار قبلي آنطور كه پيشتر گفته شد و دو- سوم آراء يا (ب) آراء اكثريت كل اعضاء.
 8. رأي منفي به اين پيشنهادها مي‌تواند مورد تجديد نظر قرار بگيرد، اما رأي مثبت،‌ نه.

قواعد و توضيح‌ بيشتر

حق هر عضو به طرح اين پيشنهاد‌ها بدون محدوديت زماني. بر خلاف پيشنهاد تجديد‌نظر، براي طرح اين پيشنهادها بعد از تصويب طرحي كه در موردشان به كار مي‌روند، هيچ محدوديت زماني موجود نيست، و هر عضوي مي‌تواند، صرف‌نظر از اينكه به موضوع اصلي چه رأيي داده باشد، آن‌ها را مطرح كند. وقتي اخطار قبلي داده شده باشد، رسم اين است كه منتظر بمانند تا عضوي كه اخطار قبلي را داده است اين پيشنهادها را مطرح كند؛ اما اگر نكند، هر عضوي مي‌تواند مطرح سازد.

شرايط تعيين‌كننده‌ي نوع رأي مورد جستجو. نوع رأي (دو سوم‌، اكثريت هنگامي كه اخطار قبلي داده شده باشد،‌ يا اكثريت كل اعضاء) مورد جستجو براي تصويب يكي از اين پيشنهادها بستگي به شرايط خواهد داشت. اگر امكان اختلاف جدي وجود داشته باشد مطلوب آن است كه اخطار قبلي داده شود. دو - سوم آراء بدون اخطار قبلي مي‌تواند در مورد مسائلي به كار رود كه مستلزم يك اقدام فوري هستند. در بسياري از سازمان‌ها، اكثريت كل اعضاء در يك نشست هرگز حاصل نمي‌شود؛ اما اين روش مي‌تواندد در كنوانسيون هيأت‌هاي نمايندگي، يا در هيأت‌هاي كوچك مناسب‌ترين روش باشد.

اصلاحيه‌هاي پيشنهادي فراتر از اخطار. همانگونه كه در خصوصيات توصيفي استاندارد 6 بالا گفته شد، وقتي اخطار قبلي يك الزام براي تصويب پيشنهادي مبني بر ابطال يا اصلاح مصوبه‌ي قبلي باشد،‌ هيچ پيشنهاد فرعي اصلاح كه هدفش تغييري بزرگتر از آنچه كه اخطارش داده شد باشد، طبق نظام‌نامه‌ نيست. موضوع از همين قرار است، به عنوان نمونه، وقتي اساسنامه‌هاي يك سازمان اصلاح خودشان را مشروط به اخطار قبلي مي‌كنند، كه بايد صادر شود (ص.63-562). مطلب از همين قرار خواهد بود هرگاه اكثريت كل اعضاء هنگام رأي‌گيري براي پيشنهاد ابطال يا اصلاح يك ماده از اساسنامه يا يك نظام‌نامه‌ي خاص حضور نداشته باشند. در هر دو اين وضعيت‌هاي گفته شده،‌ هيچ پيشنهاد فرعي اصلاح كه تغييري فراتر از حد اعلام شده در اخطار قبلي مطرح كند،‌ خارج از نظام‌نامه خواهد بود، به اين دليل كه تصويب چنين پيشنهادي تأثير اخطار را از بين مي‌برد،‌ و به اين ترتيب اين پيشنهاد در حكم يك پيشنهاد تعويق دائم است.

اقدام‌هايي كه نمي‌توانند ابطال يا اصلاح شوند. پيشنهادهاي ابطال و اصلاح مصوبه تحت شرايط زير طبق نظام‌نامه نيستند:
 الف) وقتي پيشنهاد تجديدنظر نسبت به رأي اخذ شده در مورد يك پيشنهاد اصلي مطرح شده باشد، و اين مسأله از طريق استفاده از پيشنهاد تجديدنظر (37) مي‌تواند حاصل شود.
 ب) وقتي، به عنوان نتيجه‌ي رأي به يك پيشنهاد اصلي كاري صورت گرفته باشد كه ناكرده ساختنش ممكن نباشد (با اين حال، بخش اجرا نشده‌ي يك دستور مي‌تواند ابطال يا اصلاح شود).
 پ) وقتي از عضويت يا سمتي استعفائي داده شده باشد، يا فردي براي آ‌ن‌ها‌ انتخاب شده يا از آن‌ها اخراج شده باشد، و آن شخص حاضر بوده و به صورت رسمي موضوع به وي ابلاغ شده باشد. (تنها راه برگرداندن اخراج پيروي كردن از رويه‌اي است كه آئين‌نامه‌ها براي پذيرش يا ابقاء تعيين كرده‌اند. براي مورد انتخاب، بنگريد به ص. 43 - 642 در ارتباط با عزل فرد از يك سمت).

شكل و نمونه

وقتي اخطار قبلي داده شده باشد، پيشنهادهاي ابطال يا اصلاح مصوبه مي‌توانند به شكل زير مطرح شوند:

عضو الف (اخذ نوبت): طبق اخطار صادر شده در نشست قبلي، پيشنهاد مي‌كنم قطع‌نامه‌اي كه اجازه‌ي طرحي بيشتر زمين‌ها را داده است ابطال شود. [يا «. . . قطعنامه‌ . . . با اصلاح . . . اصلاح شود»] (حمايت).

در چنين موردي، آراء اكثريت كافي است. وقتي اخطاري در خصوص پيشنهاد ابطال يا اصلاح مصوبه داده شده باشد، اين پيشنهاد به شكل زير مطرح مي‌شود:

عضو الف (اخذ نوبت): پيشنهاد مي‌كنم كه پيشنهاد مربوط به . . . كه در نشست ماه مه به تصويب رسيده ابطال شود. [يا «. . . آن پيشنهاد با گنحاندن . . . اصلاح شود»] (حمايت).

بدون اخطار قبلي، تصويب اين پيشنهاد به دو سوم آراء يا اكثريت كل اعضاء نياز دارد. در بسياري از موارد، به پيشنهاد يا قطعنامه‌‌اي كه در اصل تصويب شده اشاره نمي‌شود، و فقط آئين‌نامه، قاعده يا سياستي كه بايد ابطال يا اصلاح شود ذكر مي‌شود. به عنوان نمونه:

عضو الف (اخذ نوبت): بر اساس اخطار قبلي صادر شده در فراخوان اين نشست، پيشنهاد مي‌كنم ماده 4 بخش 3 از آئين‌نامه‌ها با حذف زيربند (پ) آن اصلاح شود. (حمايت).

ابطال و حذف از صورتجلسات

در موارد بسيار نادر وقتي اين تمايل وجود داشته باشد كه نه فقط اقدامي ابطال شود بلكه شديدترين مخالفت‌ها نيز بيان شود، يك عضو ممكن است پيشنهاد ابطال و حذف از صورتجلسات (يا از گزارش) را مطرح كند. تصويب اين پيشنهاد مستلزم رأي مثبت اكثريت كل اعضاء است، و توصيه نمي‌شود مگر آنكه حمايت از اين ميزان هم بيشتر باشد. حتي اتفاق آراء در يك نشست هم اگر اكثريت كل اعضاء نباشد كافي نخواهد بود. اگر چنين پيشنهادي به تصويب برسد، منشي، در برابر مجمع، رو يا اطراف كلمات نامناسب صورتجلسه خط مي‌كشد و روي آن‌ها كلمات «ابطال و حذف شد» را، همراه با تاريخ مي‌نويسد و امضاء مي‌كند. در صورتجلسات ثبت شده كلمات حذفي را نبايد به نحوي ملكوك يا پاك كرد كه ناخوانا شوند، چون تأييد اينكه بيش از حد مصوب پاك نشده است غيرممكن خواهد شد. اگر صورتجلسات چاپ مي‌شوند، مواد حذفي برداشته مي‌شود. به جاي حذف، معمولاً بهتر است اقدامي قبلي ابطال شود و سپس، اگر معقول بود، قطعنامه‌اي به تصويب برسد كه اقدام باطل شده را محكوم كند.