آماده سازي يك برنامه كشوري كار شايسته: حلقه‌ي شش مرحله‌اي

5. آماده سازي يك برنامه كشوري كارشايسته: حلقه‌ي شش مرحله‌اي

آعاز روند ب.ك.ك.ش به وضعيت يك كشورعضو بستگي بسيار زياد دارد. اين روند بيشتر با افزايش آگاهي مقامات آي.ال.او نسبت به ارزش و هدف ب.ك.ك.ش آغاز مي‌شود.اين روند مي‌تواند از سوي مدير دفتر آي.ال.او مسؤل يك كشور خاص يا به وسيله‌ي متخصصان كارگران و كارفرمايان شروع شود. عناصر تشكيل دهنده خودشان مي‌توانند پيگير حمايت آي.ال.او از تدوين ب.ك.ك.ش شوند.

در نخستين مرحله ممكن است يك نشست از عناصر تشكيل‌دهنده براي يادگيري بيشتر در مورد ب.ك.ك.ش و اينكه از شريكان حاظر در اين روند چه انتظاري مي‌رود برگزار شود. اين روند مي‌تواند به اقدام‌هاي مرتبط با روند برنامه‌ توسعه‌اي كشور يا تلاش‌هاي نخستين به سوي ايجاد «چارچوب كمك توسعه‌اي ملل متحد» پيوند بخورد. اين مرحله مي‌تواند شامل توجه به شريكان راهبردي احتمالي و اولويت‌هاي بخشندگان محتمل نيز بشود. در مصر، به عنوان نمونه، يك كارگاه مقدماتي براي توضيح روند ب.ك.ك.ش به عناصر تشكيل‌دهنده و نقش احتمالي آنان به عنوان سازمان يافت.

در تمام موارد، روند تدوين و اجراي ب.ك.ك.ش، نيز پيگيري و گزارش‌دهي پيشرفتش، ساختاري را طي مي‌كند كه در ادامه توصيف مي‌شود. بخش شش خلاصه‌ي اين مراحل را ارايه مي‌دهد.

5. الف. مرحله‌ي اول: تعريف شرايط كشور

نخستين مرحله تعريف يك توضيح سطح بالاي راهبردي از مسائل اصلي كار و امور اجتماعي و سياست‌ها در يك كشور و گردآوري اطلاعات در مورد فعاليت آي.ال.او و شركاي اوست. منظور اين ان بخش فراهم آوري يك بررسي وسيع از وضعيت كلي اقتصادي، اجتماعي و سياسي در كشور نيست. تمركز در اينحا بايد روي مسائل خاصي باشد كه از آي.ال.او انتظار مي‌رود در برخورد با آن‌ها، و بر مبناي مزيت رقابتي‌اش كمك كند.

اين بخش دو قسمت را براي پيگيري دو بخش از سند ب.ك.ك.ش، اولويت‌هاي برنامه كشوري و نتايج مربوطه‌ي برنامه‌ي كشوري، تنظيم مي‌كند. در نتيجه، شناسايي چالش‌ها، توسعه‌ها و گرايش‌هاي راهبردي كه بيشترين جذابيت را براي آي.ال.او دارند كه به احتمال زياد اولويت‌هاي برنامه‌ كشوري و استراتژي‌ها را طي يك دوره‌ي دست كم چهار تا شش ساله تحت تأثير قرار مي‌دهند، مفيد خواهد بود.

آماده‌ سازي يك طرح مفهومي ب.ك.ك.ش در اين مرحله مي‌تواند مفيد باشد. به فصل 6 بنگريد.

ملاحظات مربوطه:

• گرايش‌هاي عمده‌ي كار شايسته، با استفاده از آمارها و داده‌هاي توزيع شده بر اساس جنسيت، چيستند و عوامل اصلي بروز اين گرايش‌ها، از جمله عوامل اجتماعي، سياسي و اقتصادي، در يك كشور چيست؟ آيا گسل‌هاي معرفتي عمده‌اي (مانند آماري، تحقيقي) در مورد اين گرايش‌ها هست كه بايد مورد تأكيد قرار بگيرند؟
• مسائل كار شايسته چگونه در اولويت‌هاي ملي، چارچوب‌ها و برنامه‌هاي توسعه‌اي (گزارش‌هاي هدف‌هاي توسعه‌ هزاره، استراتژي‌هاي كاهش فقر، و چارچوب كمك توسعه‌اي ملل متحد) و ديگر راهبردهاي دو و چندجانبه بازتاب مي‌يابند؟
• اولويت‌هاي عناصر تشكيل‌دهنده، تا ميزاني كه پيش از مشاوره‌ها شناخته شده، چيستند؟‌
• كشورهاي عضو تحت كنوانسيون‌هاي مصوب آي.ال.او چه تعهداتي دارند، و در خصوص گسل‌هاي اجرايي مطرح شده توسط رويه‌هاي نظارتي اولويت‌بندي شده‌ي آي.ال.او چه اقدماتي بايد صورت دهند؟
• وضعيت كشور چگونه با استراتژي‌هاي جهاني آي.ال.او آنگونه كه در «چارچوب سياست استراتژيك» و «برنامه و بودجه» يا، در صورت درست بودن، در يك دستوركار/دهه‌ي كارشايسته‌ي منطقه‌اي، بيان شده، تلاقي مي‌يابد؟
• مزيت‌هاي رقابتي آي.ال.او در كشور چيست و چگونه با اولويت‌هاي شريكان و بخشندگان توسعه‌اي پيوند مي‌خورد؟
• بخشندگان عمده تا چه ميزان در عرصه‌‌هاي مرتبط با «دستوركار كار شايسته» در تخالف با ساير عرصه‌ها سرمايه‌گذاري مي‌كنند؟‌
• كدام‌ درس‌هاي كليدي فراگرفته شده از همكاري‌هاي گدشته در مورد مسائل كار شايسته در كشور(مانند تجربه‌هاي سياستي، ظرفيت عناصر تشكيل‌هنده، شراكت‌ها، شبكه‌‌ها) بايد در كارآمد‌ترسازي پاسخگويي‌‌اي برنامه كشوري كاريسته به حساب بيايد؟ اين اطلاعات بايد از آي.ال.او و ساير منابع (مانند ارزيابي پروژه‌ها، گزارش‌هاي اجرايي، ارزيابي‌ها و ساير مطالعات) استخراج شود.

5.ب. مرحله 2: تعيين اولويت‌هاي برنامه كشوري

معمولاً اين نخستين تمركز عمده‌ي مشاور‌ه‌‌هاي عنصر تشكيل‌ دهنده است. هدف تمركز بر يك ب.ك.ك.ش نهايي براي كشور عضو از طريق شناسايي تعداد معدودي (حداكثر سه تا) اولويت برنامه كشوري است كه موارد زير را تركيب مي‌كنند:

• وضعيت كشور (كه به اختيارات آي.ال.او ارتباط داشته باشد)؛
• اولويت مشترك عناصر تشكيل دهنده؛
• هدف‌ها و تهدات جهاني آي.ال.او؛ و
• مزيت رقابتي آي.ال.او(بهترين سهمش را).

در زير نمونه‌هايي از اولويت‌هاي برنامه كشوري ارايه مي‌شود:

• اذغام سياست‌هاي كار و اشتغال با ساير سياست‌هايي كه بر كيفتيت و كميست اشتغال تأثير مي‌گذارند(اولويت اول ب.ك.ك.ش آرژانتين براي سال‌هاي 2004 تا 2007) [1]
• ظرفيت‌ ارتقاء يافته‌ي عناصر تشكيل‌دهنده براي افزايش اشتغال پذيري گروه‌هاي خاص (اولويت اول در ب.ك.ك.ش روماني براي سال‌ 2006 تا 2007) [2]
• ارتقاء ظرفيت عناصر تشكيل‌دهنده‌ي سه‌جانبه براي اجراي سياست‌ها و قوانين كار (اولويت اول ب.ك.ك.ش سوريه براي سال‌هاي 2008 تا 2010) [3]

ملاحظات مربوطه:

• اولويت‌هاي برنامه كشوري بايد چيزهايي باشد كه آي.ال.او بتواند در ميان مدت كمك سهم اساسي ايفاء كند، و براي آن‌ها مزيت رقابتي واقعي داشته باشد.
• استانداردهاي بين‌المللي كار، سه‌جانبه‌گرايي و گفتگوي اجتماعي اجزاء جداناشدني پاسخ‌هاي آي.ال.او به تمام كشورهاست.
• جنبه جنسيتي بايد سامانمندانه در تمام اولويت‌هاي برنامه كشوري گنجانده شود.
• دبيرخانه مي‌تواند در اين روند از طريق كمك به عناصر تشكيل‌دهنده براي يافتن زمينه‌ي مشركت در مسائلي كه در پيشرفت دستوركار كار شايسته اهميت دارند نقش ارزشمندي ايفاء كند.
• در اين روند هرچند اجماع مطلوب است، هيچ كس حق وتو ندارد زير هدف آي.ال.او در اين مرحله طراحي يك ب.ك.ك.ش است كه احتمال دستيابي به نتايج ارزشمند را داشته باشد.

5. پ. مرحله 3: تعريف نتايج مورد نظر، شاخص‌ها، هدف‌ها و استراتژي‌ها

نتايج برنامه كشوري

زير هر اولويت برنامه كشوري، ب.ك.ك.ش نتايج برنامه كشوري‌اي را تشريح مي‌كند كه:

• تعهد‌هاي ويژه‌اي تحت اولويت‌هاي برنامه كشوري مطرح مي‌سازند (كمك‌هاي قابل‌اندازه‌ گيري براي به پيش راندن دستوركار كار شايسته در آن كشور)؛ و
• در دستيابي به نتايج فوري كه در «برنامه و بودجه» بيان شده‌اند كمك مي‌كند(بهترين كمك‌ها به پش‌ راندن دستور كار كارشايسته به صورت جهاني).

آنطور كه كتابچه‌ي راهنماي «مديريت مبتني بر شواهد» خاطر نشان مي‌كند:‌ «نتايج عبارتند از تغييرات معنادار كه قرار است، به صورت مستقل يا با همكاري شريك‌ها، به عنوان نتيجه‌ي كار آي.ال.او بروز يابند» [4].

در بافت ب.ك.ك.ش، مشاركت عناصر تشكيل‌ دهنده و تعهد‌ انان در شناسايي نتايج و دستيابي به آن‌ها اساسي است. به اين ترتيب، نتايج برنامه كشوري بايد به عنوان تغيرات معناداري كه قرار است فهميده شوند كه قرار است از سوي عناصر تشكيل‌ دهنده، با كمك آي.ال.او، كسب شوند.

در ب.ك.ك.ش اندونزي (2006 تا 2010) [5] ، اولويت برنامه كشوري، «توقف استثمار در كار»، در برگيرنده‌ي دو نتيجه‌ي كشوري بود:
 1. پيشرفت كارآمد در اجراي «برنامه‌ي اقدام ملي اندونزي در مورد بدترين اشكال كار كودك»؛
 2.بهبود مديريت مهاجرت نيروي كار براي حمايت بهتر از كارگران مهاجر اندونزيايي، به ويژه كارگران مهاجر داخلي.

شاخص‌ها و نشانه ‌گذاري‌‌هاي‌ برنامه‌هاي كشوري كار شايسته

براي هر نتيجه‌ي برنامه كشوري قرار است از يك تا حداكثر سه شاخص نتايجه وجود داشته باشد. اين شاخص‌هاي نتيجه معيارها و داده‌هايي را بيان مي‌كنند كه در ارزيابي و اندازه‌گيري دست‌يابي به نتيجه‌ي برنامه كشوري مورد استافده قرار خواهند گرفت. براي اندازه‌گيري كارآمد، بايد كوشيد تا براي هر شاخص يك خط مبنا و يك هدف تنظيم كرد. در نمونه‌ي اندونزي در بالا، براي:

• پيشرفت كارآمد در اجراي برنامه‌ي اقدام ملي اندونزي در مورد بدترين شكل كار كودك.

شاخص‌ها و نشانه‌گذاري‌هاي نتيجه موارد زير را دربرمي‌گيرند:

• شاخص: وقوع كار كودك كاهش مي‌يابد.
• نشانه‌گذاري: «بررسي كار كودك» در سال 2008 كاهش 25 درصدي در وقوع بدترين شكل‌هاي كار كودك (نسبت به سال 2005) را گزارش مي‌دهد.

استراتژي‌هاي نتايج برنامه كشوري

هنگامي كه نتايج برنامه كشوري تعريف شدند، لازم است يك استراتژي نتيجه وضع شود تا به صورت قانع‌كننده توضيح دهد كه چگونه ورودي‌ها (مانند منابع انساني و مالي)، فعاليت‌ها و خروجي‌ها [6] به كسب نتيجه‌ي بيان شده كمك خواهند كرد. اين استراتژي با صراحت اين رويكرد را مقرر مي‌دارد كه آي.ال.او و شريك‌هايش براي دستيابي به نتايج برنامه كشوري برنامه‌ريزي مي‌كنند، و مؤسسات يا گروه‌هاي ذينفع و نقش عناصر تشكيل‌دهنده و شريك‌هاي ديگر راا مورد سناسايي قرار مي‌دهند.

به عنوان نمونه، استراتژي نتايج 4: «فضاي مناسب جهت جوانان و زنان برومند» در برنامه كشوري كار شايسته سوريه براي سال‌هاي 200 تا 2010 شامل اقداماتي از سوي عناصر تشكيل‌ دهنده، از جمله وزارت كار و امور اجتماعي، با شراكت مدارس آموزش شغلي، اداره‌ي كل اشتغال، انجمن كارآفرينان جوان سوريه، وزارت اقتصاد (مديريت بنگاه‌هاي كوچك و متوسط) و از اين قبيل مي‌باشد. اين استراتژي همچنين اجراي و تصويب برنامه‌هاي آزمايشي، اقدام‌هاي تربيتي و ظرفيت‌سازي، سازماندهي به سمنيار‌هاي آگاهي‌بخش در مورد خوداشتغالي به عنوان يك گزينه‌ي شغلي، در ميان ساير اقدام‌ها در مكان‌هاي مختلف كشور را نيز در بر مي‌گيرد.

ملاحظات مربوطه:

• به ازاء هر اولويت برنامه كشوري حداكثر سه نتيجه برنامه كشوري مناسب است.اگر دستيابي به يك نتيجه در يك وضعيت مفروض منطقي به نظر برسد،‌ تعداد نتايج حتي مي‌تواند يكي باشد.
• شاخص‌هاي نتيجه، نشانه‌گذاري‌ها و استراتژي‌ها بايد با اصطلاح‌هاي جنيسيت-پدير، با توجه به هر نتيجه يا اجراي متفاوت براي زنان و مردان، صورتبندي شوند.
• تفكر در مورد آنچه كه قرار است حاصل شود (نتايج) و با چه كساني يك روش مناسب براي تعريف يك استراتژي است.
• نتايج برنامه كشوري و استراتژي‌هاي دستيابي به آن‌ها كمك‌ها و اقدام‌هاي آي.ال.او را مورد توجه قرار مي‌دهد.
• استراتژي‌ها بايد ارزيابي مناسب از ظرفيت‌ها و تعهد ذينفعان يا مؤسسات هدف و نيز عناصر تشكيل دهنده را بازتاب دهند. بايد به تعهدات انجام شده توجه شود.
• يك استراتژي بايد، در ميان ساير چيزها، به نيازها از لحاظ ساخت بنيان معرفتي لازم براي پيشتيابني از كمك فني و مشاوره‌ي سياستي توجه داشته باشد. پژوهش بايد بخش جداناشدني ب.ك.ك.ش، و در ارتباط نزديك با نتايج تعريف شده‌ي برنامه‌‌ي كشوري مربوطه باشد. هر گسل پژوهشي عمده در دستيابي به نتايج برنامه كشوري بايد در اينجا پررنگ شود. [7]
• يك استراتژي بايد نقطه‌‌عطف‌هاي دو سالانه داشته باشد. اين نقطه‌عطف‌ها گام‌هايي هستند به سوي دستيابي به نتايج برنامه كشوري، كه دستيابي به نتايج فوري/مياني «برنامه و بودجه» و استراتژي‌هاي سازماني كليدي ديگر مورد تأييد ارگان‌هاي مديريتي آي.ال.او مانند استراتژي مصوب هيأت مديره در نوامبر 2007 [8]را مطلع خواهند كرد.
• گفتگوهاي پيرامون نتايج و استراتژي‌هاي ممكن بايد منابع فعلاً قابل استفاده و آن‌ها كه بايد در دسترس قرار بگيرند رابه حساب آورند. اين تضمين خواهد كرد كه اقلامي مانند همكاي‌هاي فني فعلي و محتمل به حساب خواهند آمد. آن ها بايد به تدوين يك استراتژي تجهيز منابع محلي براي ب.ك.ك.ش منجر شوند.
• شاخص‌هاي نتايج برنامه كشوري نبايد پيچيده، گران و سخت آزما باشند. بهتر است اگر بتوان منابع داده‌‌هاي توزيع‌شده بر مبناي جنسيت را مورد استفاده قرار داد.