اسپيپ: نرم‌افزاري عالي براي تشكل‌هاي كارفرمايي

برخي از ويژگي‌هاي «اسپيپ»

«اسپيپ» (SPIP)، حروف اول يك عبارت فرانسوي است كه معادل فارسي آن مي‌شود: سيستم نشر اينترنتي. اين نوشته مي‌كوشد به مختصرترين شكل ممكن برخي از ويژگي‌هاي اسپيپ را به زبان غيرفني توضيح دهد:

1. اسپيپ يك سي.ام.اس(CMS) يا يك «سيستم مديريت محتوا» است كه براي انتشار انواع اطلاعات در اينترنت طراحي شده است. تا كنون چندين هزار سي.ام.اس طراحي و به بازار عرضه شده‌اند. هر يك از اين سي.ام.اس‌ها ويژگي‌هاي خاص خود را دارند و استفاده‌كنندگان بايد متناسب با نيازهاي خاص خودشان يكي از آن‌ها را انتخاب كنند.

2. اسپيپ از سوي گروهي از جوانان مترقي از كشورهاي مختلف كه به آزادي نشر در جهان اينترنت باور دارند طراحي شده و تحت ليسانس‌ ويژه‌اي انتشار يافته كه بر اساس آن همگان مي‌توانند از اين نرم‌افزار به صورت آزاد و رايگان استفاده كنند.

3. اسپيپ يك سي.ام.اس چندزبانه است و به تمام زبان‌هاي زنده‌ي دنيا ترجمه مي‌شود. تا كنون جملات داخل آن (رشته‌ها) به نزديك 40 زبان و از جمله به فارسي ترجمه شده است و علاقمندان ساير زبان‌ها نيز مي‌توانند به سادگي نسبت به ترجمه‌ي آن‌ها به زبان خودشان اقدام كنند.

4. نحوه‌ي تغيير زبان‌ اسپيپ بسيار آسان است و با كليك كردن يك دكمه تمام عبارت‌هاي داخلي آن به زبان دلخواه ترجمه خواهد شد. در عين حال مي‌توان مقالات را به زبان‌هاي مختلف و به طور همزمان در آن منتشر كرد. اين مقالات به صورت خود به خودي با يكديگر پيوند مي‌يابند. در نتيجه خواننده‌ي يك مقاله به راحتي مي‌توانند تمام ترجمه‌هاي همان مقاله را با كليك كردن يك دكمه به دست آورد.

5. تمام اسناد اسپيپ، در حال حاضر به حدود 40 زبان در سايت رسمي آن هميشه در دسترس علاقمندان قرار دارد. هركس كه كمي علاقه داشته باشد مي‌تواند با خواندن اين اسناد با طرز كار اسپيپ و روش ساده‌ي نصب آن آشنا شود و با دانلود و نصب كردن آن يك شبكه اطلاع‌رساني عالي ايجاد كند.

6. هركس از هر زباني كه تا كنون اسپيپ به آن ترجمه نشده، به سادگي مي‌تواند به گروه اسپيپ ملحق شود و نسبت به ترجمه‌ي اسناد و عبارات و رشته‌هاي اسپيپ به زبان خودش اقدام كند.

7. گروه بينان‌گذاران اسپيپ به علاوه‌ي چند صد جوان علاقمند از زبان‌ها و مليت‌هاي گوناگون از سراسر جهان لحظه به لحظه‌ براي بهبود و تكامل اسپيپ تلاش مي‌كنند، به نحوي كه هر چند ماه نسخه‌ي جديدي از اسپيپ منتشر مي‌شود و به اين ترتيب اسپيپ به طور مستمر روزآمد شده و با پيشرفت‌هاي تكنولوژيك هماهنگ مي‌شود.

8. در گروه بنيان‌گذاران اسپيپ هرچند فرد نابغه‌اي وجود دارد كه نقش رهبري را ايفاء مي‌كند، اما ساختار سازماني و تكنولوژي‌هاي مورد استفاده به نحوي است كه تمام افراد مي‌توانند به صورت كاملاً شفاف و آزاد و باز در بهبود مداوم اسپيپ مؤثر باشند. به اين ترتيب سرنوشت آتي اين تكنولوژي مطلقاً به هيچ فرد خاصي وابستگي ندارد و به معناي واقعي كلمه گروهي سازماندهي شده است.

9. اسپيپ، به اصطلاح مهندسي، يك ساختمان پيش‌ساخته است و هر كاربري مي‌تواند آن را با نيازهاي خاص خود تنظيم كند و بسياري از عتاصر ساختاري آن را طبق روش‌هايي كه در اسناد اسپيپ توضيح داده شده تنظيم و شخصي‌سازي كند.

10. علاوه بر اين امكان عظيم،‌ تا كنون صدها علاقمند در سراسر دنيا براي اسپيپ تمپليت‌ها (يا قالب‌هاي) متنوعي ساخته‌اند و علاقمندان مي‌توانند آن‌ها را دانلود كرده و روي اسپيپ خود نصب كنند و به اين ترتيب، رنگ، تعداد ستون، قلم، صفحه‌آرايي، و به طور كلي ظاهر اسپيپ را متناسب با سليقه‌‌ي مشتري تغيير دهد.

11. كاركردن با اسپيپ مطلقاً به هيچ زبان برنامه نويسي نياز ندارد. تمام فعاليت‌ها در اسپيپ با كليك كردن دكمه‌ها صورت مي‌گيرد. برخي از كاركردهاي اسپيپ نيز از طريق ميانبر يا علائم خاص انجام مي‌شود. به عنوان نمونه با كليك كردن 4 خط تيره يك خط بلند در صفحه به نمايش در مي‌آيد. تعداد اين ميان‌برها معدود است و در اسناد اسپيپ توضيح داده شده‌اند.

12. معمولاً پيش از طراحي يك سايت، تعداد بخش‌ها و زيربخش‌هاي مورد نياز كارفرما را جويا مي‌شدند و طبق ساختار سازماني مؤسسه‌ي تحت مديريت مشتري، تعدادي بخش و زيربخش طراحي مي‌شد. به نحوي كه با شروع به كار سايت، تعداد قابل توجهي بخش و زيربخش در سايت وجود داشت اما چه بسا داخل بسياري از آن‌ها هنوز اطلاعاتي قرار نگرفته بود. در نتيجه وقتي بازديد كننده برخي از بخش‌ها يا زيربخش‌ها را كليك مي‌كرد با صفحه‌ي خالي مواجه مي‌شد. اسپيپ اساساً چنين مشكلي ندارد. چرا كه كاربر مي‌تواند فقط با كليك كردن چند دكمه، بخش‌ها و زيربخش‌هاي خودش را تعريف كند و آن‌ها را بسازد و مقالات و اسناد خود را در داخل آن‌ها قرار دهد. به اين ترتيب در اسپيپ مي‌توان به تعداد نامحدود بخش و زير بخش ايجاد كرد (شبيه ايجاد پوشه و زيرپوشه در ويندوز).

13. ساختار بخش‌ها و زيربخش‌ها مطلقاً انعطاف‌پذير هستند. به اين معنا كه فقط با كليك كردن يك دكمه، يك زيربخش همراه با تمام مقالات داخل آن به يك زيربخش يا به يك بخش‌ ديگر منتقل مي‌شود. درست مثل اينكه بتوانيد يك طبقه‌ از يك قفسه را به راحتي و با كليك كردن يك دكمه، به هر طبقه‌ي هر قفسه‌ي ديگر و يا حتي به هر طبقه‌ي كل كتابخانه‌ي خود منتقل كنيد.

14. نحوه‌ي ارتباط بخش‌ها و زيربخش‌ها و مقالات و اسناد داخل‌ آن‌ها به نحوي سازماندهي شده است كه هر نوع جا به جايي در بخش‌ها و زيربخش‌ها هيچ اخلالي در لينك‌هاي ايجاد شده بين مقالات و اسناد داخل بخش‌ها به وجود نمي‌آورد.

15. براي هر بخش و زير بخش مي‌توان يك يا چند نفر را به عنوان مدير تعريف كرد و به آنان مجوز داد به نحوي كه بتوانند در همان بخش يا زيربخش‌هاي تعيين شده به صورت مستقيم و بي‌واسطه مطالبي را در بخش همگاني سايت منتشر كنند و مطالب منتشر شده‌ را ويرايش و اصلاح و يا حذف كنند.

16. مديران و مسؤلان يك بخش يا زيربخش حق دست‌كاري و اصلاح مطالب و مقالات منتشر شده در ساير بخش‌ها را تحت هيچ عنوان نخواهند داشت.

17. هر فردي كه به قسمت خصوصي يا قسمت تحريريه‌ي سايت برود و مطلبي بنويسد، تمام مطلب به نام او ثبت است و رد پايش را نمي‌توان پاك كرد.

18. مي‌توان به هر بازديد‌كننده سايت اجازه داد كه بعد از ثبت نام (دادن يك اسم يا اسم مستعار و نشاني ايميل معتبر) به قسمت خصوصي يا تحريريه‌ي سايت وارد شود. اما او فقط مي‌تواند مقالات و نظرات و پيشنهادهاي خودش را مطرح كند. اما حق ندارد مطلبي را در قسمت همگاني سايت منتشر كند.

19. مي‌توان اين گزينه را فعال كرد كه تمام مطالبي كه در قسمت خصوصي يا تحريريه‌ي سايت براي نظرخواهي منتشر مي‌شوند، از طريق ايميل به تمام دست اندر كاران سايت برسد و آنان از وجود چنين مطلبي آگاه شوند و به قسمت خصوصي سايت بروند و نظرات خودشان را در مورد مقاله يا مطلب عرضه شده اعلام كنند. 20. هر مطلبي، هر بار كه در قسمت خصوصي سايت اصلاح و ثبت شود، پرونده‌ي آن جداگانه در دسترس است. به اين ترتيب، اگر فردي مقاله‌اي را براي نظر خواهي در قسمت خصوصي سايت منتشر كند، هركس كه آن را اصلاح كند، كاملاً مشخص باقي مي‌ماند كه فلان كس، در تاريخ و دقيقه و ثانيه‌ي فلان، اين مقاله‌ را اصلاح كرده است و تمام مطالب حذف شده به يك رنگ و تمام مطالب اضافه شده نيز به رنگ ديگر مشخص هستند. در نتيجه، به تعداد افراد و به تعداد دفعاتي كه يك مقاله اصلاح شده، نسخه‌هاي اصلاحي به صورت جداگانه ثبت مي‌شوند و در يك جا در دسترس هستند. در نتيجه هيچ اختلافي در مورد اينكه چه كسي چه مطلبي را نوشته و چه كسي در آن دست كاري كرده به وجود نخواهد آمد.

21. پس از اصلاحات مختلف، مديرمسؤل سايت يا مديرمسؤل بخش و زيربخش مربوطه مي‌تواند تصميم بگيرد كه كدام نسخه از مقاله را در بخش همگاني سايت منتشر كند.

22. ساختار انعطاف پذير بخش‌ها و زيربخش‌ها، و امكان دادن مجوز نشر مطلب در بخش‌ يا زيربخش مشخص به افراد مشخص اين امكان را فراهم مي‌آورد كه شبكه‌اي جهاني يا ملي يا منطقه‌اي متناسب با ساختار سازماني مؤسسه‌ي تحت مديريت مشتري ايجاد كرد و براي هر قسمت يا هر كاركرد و يا هر گروه، بر اساس موضوع، مكان جغرافيايي و زبان؛ بخش يا زيربخش تعريف نمود و مسؤليت اداره‌ي آن را بر عهده‌ي فرد يا افراد با صلاحيت و شناخته شده گذاشت.

23. يكي از امكانات جالب اسپيپ،‌ تكنولوژي كليد‌واژه است. به اين ترتيب، وقتي مقاله يا مطلبي، به دليل محتواي آن در يك بخش خاص قرار مي‌گيرد،‌ اما موضوعات مختلفي در آن مقاله موجود است كه بايد به نحوي به بازديد كننده گفته شود،‌ از تكنولوژي كليد‌واژه استفاده مي‌شود.

24. ايجاد كليدواژه هيچ محدويتي ندارد و مي‌توان به تعداد دلخواه كليدواژه ايجاد كرد و آن‌ها در دسته‌هاي كلي‌تري با عنوان «گروه‌واژه‌» سازمان داد. به اين ترتيب اگر مطلبي به دليل اينكه «بخش‌نامه» است در قسمت بخش‌نامه‌ها قرار بگيرد،‌ اما در اين بخش‌نامه در مورد چندين موضوع مهم صحبت شده باشد، مي‌توان براي هر موضوع مهم يك كليد‌واژه ايجاد كرد و آن‌ها را به اين بخش‌نامه‌ي خاص برچسب كرد. فرض كنيد كه در بخش‌نامه‌ي مورد نظر در باره‌ي «دستمزد»، «بيمه» و يا «مرخصي» هم صحبت شده باشد. كليدواژه‌هاي دستمزد،‌ بيمه،‌ و مرخصي را با كليك كردن چند دكمه ايجاد مي‌كنيد و به «بخش‌نامه» مورد بحث مي‌چسبانيد. به اين ترتيب هر كس روي كليدواژه‌ي «دستمزد» كليك كند،‌ هم اين «بخش‌نامه» و هم تمام مقالات ديگري كه كليد‌واژه‌ي «دستمزد» به آن‌ها چسبانده شده باشند،‌ در اختيار قرار مي‌گيرند.

25. خلاصه‌ي تمام مطالبي كه در بخش همگاني سايت منتشر مي‌شوند (300 كاراكتر اول مطلب)، به صورت خودكار به نشاني ايميلي كه براي اسپيپ تعريف مي‌شود ارسال خواهد شد. مديرسايت با كليك كردن يك دكمه مي‌تواند تعريف كند كه اين خلاصه‌ها طي يك تا 7 روز، از طريق همان ايميل به نشاني‌ ايميل‌هاي مندرج در يك ميلينگ‌ ليست (يا فهرست ارسال) فرستاده شوند. به سادگي مي‌توان ميلينگ‌ ليستي شامل هزاران ايميل ايجاد كرد كه هر مطلب منتشر شده در سايت را به فاصله‌ي يك روز تا 7 روز - به انتخاب مسؤل سايت - دريافت كنند.

25. يكي ديگر از خروجي‌هاي اسپيپ به دست در كاران سايت اختصاص دارد. به اين ترتيب، مقالاتي كه براي نظرخواهي در سايت منتشر مي‌شوند، به نشاني ايميل جداگانه‌اي ارسال مي‌شوند و به دست تمام كساني كه به عنوان نويسنده تعريف شده‌اند خواهد رسيد.

26. علاوه بر اين، قسمت خصوصي يا بخش تحريريه‌ي اسپيپ چندين سخنگاه يا فاروم ديگر نيز دارد. يكي از آن‌ها سخنگاه مخصوص نوسندگان و مديران سايت است كه به وسيله‌ي آن مي‌توانند با يكديگر ارتباط برقرار كنند. يا مي‌توانند براي يكديگر ياداشت بگدارند. اين امكان وجود دارد كه اين نامه‌ها را به طور همزمان براي جندين نفر از دست‌كاران سايت ارسال كرد تا از مكاتبه‌ي با يكديگر مطلع شوند.

27. اسپيپ اين امكان را فراهم كرده كه خوانندگان بتوانند در مورد هر مقاله‌اي كه مي‌خوانند نظر بدهند. مي‌توان اين گزينه را فعال كرد كه هر نظر به محض آنكه از سوي خوانندگان ارسال شد، در بخش همگاني سايت نيز منتشر شود. يا مطلب در قسمت خصوصي سايت باقي بماند و فقط بعد از آنكه مسؤل سايت و مسؤل بخش مربوطه آن را خواند و ويرايش كرد، در بخش همگاني سايت انتشار دهد.

28. خوانندگان مي‌توانند براي ساير خوانندگاني كه پيام ارسال كرده‌اند نيز پيام بفرستند. به اين ترتيب، به سادگي يك فاروم گسترده مي‌تواند بين خوانندگان يك مطلب نيز در بخش همگاني سايت شكل بگيرد و همه در مورد يك يا چند مطلب با هم به گفتگو بپردازند.

29. از صفحه‌ي «تماس» اسپيپ مي‌توان براي تمام كساني كه به عنوان نويسنده يا مدير سايت تعيين شده‌اند، ايميل ارسال كرد. با اين همه، وقتي روي منوي «تماس» كليك شود، به صورت خودكار صفحه‌ي مربوط به نخستين نويسنده، كه معمولاً مديرسايت هم هست، باز مي‌شود و پيام‌هاي ارسالي توسط خوانندگان سايت به دست او مي‌رسد. البته به سادگي مي‌توان گزينه‌هاي ديگري را فعال كرد تا مطالب ارسالي به دست كسان ديگر برسد.

30. به تعداد نا محدود و به سادگي مي‌توان افراد را به عنوان «نويسنده»‌ يا «مدير محدود» و «مديرنامحدود» تعريف كرد. به اين ترتيب مي‌توان نويسنده يا نويسندگان مقالات را كم يا زياد كرد و با كليك كردن روي نام نويسنده با آنان ارتباط برقرار ساخت.

31. در درون اسپيپ يك تقويم طراحي شده كه تمام حوادث و رخدادهاي سايت را مي‌توان از طريق آن هماهنگ كرد. به عنوان نمونه مي‌توان مشخص ساخت كه يك مقاله در چه زماني در آينده منتشر شود و يا اگر منتشر شده از روي سايت برداشته شود.

32. اين امكان وجود دارد كه يك تقويم در صفحه‌ي نخست سايت نصب كرد و از طريق آن رويدادهاي يك ماه آينده را به اطلاع بازديدكنندگان رساند. آنان با كليك كردن روز مربوط به صفحه‌اي دسترسي پيدا مي‌كنند كه برنامه‌هاي آن روز را مشخص و تعريف كرده است.

33. ساختار اسپيپ به نحوي است كه مي‌توان براي آن پلاگين‌هاي متعدد تعريف و طراحي كرد. در حال حاضر به آخرين نسخه‌ي اسپيپ 237 پلاگين افزده شده كه هر كدام از آن‌ها يك يك چندين كاركرد جديد و جالب را به اسپيپ اضافه مي‌كند. به عنوان نمونه،‌ با يكي از اين پلاگين‌ها مي‌توان از داخل صندوق ايمل خود مطلب را در بخش همگان سايت منتشر كرد. يا با نصب پلاگين ديگر،‌ مقالات سايت را به متن پي.دي.اف تبديل كرد.

34. هر فرد علاقمند مي‌تواند سايت‌هاي محبوب خود را به اسپيپ معرفي و اضافه كند. البته مي‌توان با فعال كردن گزينه‌هايي روش معرفي سايت‌هاي محبوب را محدود كرد و خصوصيات آن را تغيير داد. وقتي به اين ترتيب سايتي را معرفي مي‌كنيد، بازديدكنندگان سايت شما به سادگي مي‌توانند به آن سايت دسترسي پيدا كنند و آخرين خبرهاي سايت‌هاي مشترك را دريافت كنند.

35. امكان افزودن انواع سند(تصويري، صوتي، عكس، متن پي.دي.افي، و غيره) به بخش‌ها، به مقالات و به خبرها وجود دارد. اين كار با كليك كردن چند دكمه انجام مي‌شود.

36. مي‌توان با كليك كردن يك دكمه بين صفحات ديگر داخل سايت يا به سايت‌هاي ديگر لينك ايجاد كرد. همچنين بين اسناد،‌ نويسندگان، مديران، كليدواژه، بخش‌ها و به طور كلي بين تمام عناصر سايت لينك ايجاد كرد. 37. داخل اسپيپ يك راهنما گنجانده شده كه به تمام زبان‌هاي دنيا قابل ترجمه است. ترجمه‌ي فارسي اين راهنما نيز به زودي تمام مي‌شود و در نسخه‌ي آتي اسپيپ مستقر خواهد شد. با كليك كردن علامت سؤال‌هايي كه كنار آيكون‌ها نصب شده،‌ راهنماي مربوط به همان قسمت باز مي‌شود و به كاربر توضيح مي‌دهد كه چه بايد بكند.

38. تمام كساني كه با اسپيپ كار مي‌كنند، مي‌توانند به صورت آزاد و رايگان در ميلينگ‌ ليست‌هاي متنوع و مختلف عضو شوند و در فاروم‌هاي اينرنتي شركت كنند. در اين فاروم‌ها به طور روزمره در مورد روزآمدسازي اسپيپ و پلاگين‌هاي آن بحث مي‌شود و شركت در اين فاروم‌ها براي همگان آزاد است. در اين فارم‌ها به زبان‌هاي مختلف صحبت مي‌شود.

39. گفتني است كه زبان اصلي اسپيپ فرانسه است و در اسناد برنامه‌اي اسپيپ از اصطلاحات و واژه‌هاي فرانسوي استفاده شده است. به همين خاطر كساني كه با فرانسه آشنا باشند از اين نرم‌افزار بيشتر لذت مي‌برند. البته تمام اسناد رسمي اسپيپ همانطور كه گفته شد به ساير زبان‌ها (به خصوص انگليسي) ترجمه شده و مي‌شود.

40. اسناد آموزشي اسپيپ براي دوره‌هاي آموزشي طي 4 مرحله تدوين شده است. اگر علاقمندان اسپيپ در ايران افزايش بيابد مي‌توان بر اساس آن اسناد كلاس‌هاي آموزشي براي ترويج اين نرم‌افزار راه‌اندازي كرد.

ادامه دارد. . .