گزارش سازمان جهاني تجارت در سال 2013

25 خرداد 1392

شنبه 15 ژوئن 2013 بوسيله ى گروه‌ نويسندگان , سازمان جهاني تجارت

سازمان جهاني تجارت (س.ج.ت) گزارش سالانه خود در 2013 را در اينجا عرضه كرده است. تمام كارفرماياني كه جهاني مي‌انديشند و درمي‌يابند كه انزواي بيشتر به عقب‌ ماندگي بيشتر مي‌انجامد از مطالعه‌ي اين سند بهره خواهند برد. گزارش امسال اين سازمان در 8 قسمت تدوين شده است: 1) در باره س.ت.ج، 2) مرور يك سال، 3) مذاكرات تجاري، 4) اجرا و پيگيري، 5) حل اختلاف، 6) ظرفيت‌‌سازي تجاري، 7)امداد رساني، 8) دبيرخانه و بودجه. برگردان بخش‌هايي از نخستين قسمت اين گزارش كه در باره اين سازمان است، در ادامه تقديم مي‌شود:

از طرق مختلفي مي‌توان به سازمان جهاني تجارت (س.ت.ج) [1] نظر كرد: سازماني براي تجارت آزاد؛ سخنگاهي براي دولت‌ها جهت مذاكره براي انعقاد قراردادهاي تجاري؛ جايي براي حل اختلاف‌‌هاي تجاري آن‌ها؛ سازماني براي به كار انداختن نظامي از قواعد تجاري. اساساً، جايي كه دولت‌ها تلاش مي‌كنند تا مشكلات تجاري فرا روي يكديگر را حل و فصل كنند.

كي‌ هستيم؟

س.ج.ت زاده‌ي مذاكراتي با هدف كاهش فزاينده‌ از موانع تجاري بود. قسمت اصلي كار فعلي س.ج.ت ناشي از مذاكرات 1986 تا 1996 موسوم به دور اوروگوئه‌ و مذاكرات قبل‌تر تحت موافقتنامه عمومي تعرفه و تجارت (م.ع.ت.ت) [2] است. س.ج.ت فعلاً ميزبان مداكرات جديدي تحت دستور توسعه دوحه [3] است كه در 2001 به راه افتاد.

هرجا كشورها با موانع تجاري مواحه شدند و خواستند آن‌ها را كوتاه‌تر كنند، اين مذاكرات به باز شدن بازارها براي تجارت كمك كرده است. لكن س.ج.ت فقط به بازارهاي باز مربوط نمي‌شود، و در بعضي شرايط قواعد‌ش از حفظ موانع، به عنوان نمونه، براي حفاظت از مصرف‌كنندگان يا براي پيشگيري از گسترش بيماري، حمايت مي‌كند.

در قلب اين سازمان موافقتنامه‌هاي س.ت.ج قرار دارد كه از سوي قسمت عمده‌ي ملت‌هاي تاجر جهان مذاكره و امضاء شده است. اين اسناد قواعد قانون زمينه براي بازرگاني جهاني تأمين مي‌كنند. اين‌ها اساساً قراردادهايي هستند كه دولت‌ها را تحت محدوديت‌هاي توافق شده محدود مي‌سازند. هدف، گرچه توسط دولت‌ها مذاكره و امضاء شده، كمك كردن به عرضه‌كنندگان كالا‌ها، و خدمات، صادركنندگان و واردكنندگان است تا به كسب و كار خودشان بپردازند در حاليكه به دولت‌ها اجازه مي‌دهد تا با هدف‌واره‌هاي [4] اجتماعي و زيست‌محيطي نيز برخورد كنند.

مقصود عمده‌ي اين نظام كمك كردن به جريان حتي المقدور آزاد تجارت است - تا آنجا كه عوارض نامطلوب نداشته باشد چرا كه اين براي توسعه اقتصادي و شادماني مهم است. اين بعضاً به معناي حذف موانع است. نيز به معناي تضمين اين است كه افراد، كمپاني‌ها و دولت‌ها مي‌دانند كه قواعد تجاري در سراسر جهان هست و به آنان اطمينان دهد كه تغييرات ناگهاني سياستي در كار نخواهد بود. به بيان ديگر، اين قواعد بايد «شفاف» و قابل پيش‌بيني باشند

روابط تجاري اغلب مستلزم تضاد منافع است. موافقنامه‌ها، از جمله آن‌ها كه در نظام س.ت.ج با دقت مورد مذاكره قرار گرفته‌اند نيازمند تفسير هستند. هماهنگ‌ترين روش براي حل اين اختلاف‌ها از طريق همان رويه‌ي طبيعي مبتني بر مبناي قانوني مورد توافق است. در پس و پشت روند حل اختلاف مكتوب شده در موافقتنامه‌هاي س.ح.ت چنين نيتي نهفته است.

چه مي خواهيم؟

موافقتنامه‌هاي س.ج.ت طولاني و پيچيده‌اند زيرا متون حقوقي هستند كه طيف گسترده‌اي از فعاليت‌ها را شامل مي‌شوند. اما تعدادي اصل ساده و بنيادين در سراسر اين سند‌ها حاكم است. اين اصول بنياد نظام تجاري چندجانبه هستند:

عدم تبعيض

يك كشور نبايد بين شركاري تجاري خود، و بين محصولات، خدمات يا ابتاع خود با خارجي تبعيض قائل شود.

آشكارگي [5] كاهش موانع تجاري يكي از صريح‌ترين طرق تشويق تجارت است؛ اين موانع شامل عوارض كمركي (يا تعرفه‌ها) و اقداماتي از قبيل ممنوعيت واردت يا سهميه‌هاي ترجيحي است.

پيش‌بيني‌پذيري و شفافيت

كمپاني‌ها، سرمايه‌گذران و دولت‌هاي خارجي بايد اطمينان يابند كه موانع تجاري دلبخواهي زياد نمي‌شوند. با ثبات و پيش‌بيني‌پذيري، سرمايه‌گذاري تشويق مي‌شود، شغل به وجود مي‌آيند و مصرف‌كنندگان مي‌توانند از مزاياي گزينه‌هاي به صرفه‌ و قيمت‌هاي پائين بهره‌مند شوند.

رقابت‌ بيشتر

جلوگيري از اعمال «نامنصفنه»، از قبيل يارانه‌هاي صادراتي و ارزان‌فروشي محصولات زير هزينه براي كسب سهم بازار؛ اين موضوع‌ها پيچيده‌ هستند، و اين قواعد مي‌كوشند تا آنچه را كه منصفانه يا نامنصفانه هستند و اينكه دولت‌ها چگونه مي‌توانند پاسخ بدهند، به خصوص از طريق اعمال عوارض وارداتي اضافي محاسبه شده براي جبران خسارت ناشي از تجارت نامنصفانه، را تعيين كنند.

مزاياي بيشتر براي كشورهاي كم‌تر توسعه‌يافته

اعطاي زمان بيشتر به آن‌ها براي تعديل، انعطاف‌پذيري بيشتر و امتيازات ويژه‌ اعطاء؛ بيش از دو سوم اعضاي س.ج.ت كشورهاي در حال توسعه و كشورهاي در حال گذار به اقتصادهاي بازار هستند. مواقتنامه‌هاي س.ج.ت به آن‌ها دوره‌هاي گذار براي تعديل و آشنايي بيشتر و ، شايد، دشوار ِ مقررات س.ح.ت ‌اعطاء مي‌كند.

حفاظت محيط‌زيست

موافقتنامه‌هاي س.ج.ت به اعضاء اجازه مي‌دهد براي حفاظت نه فقط از محيط‌زيست بلكه همچنين از سلامتي همگاني، سلامتي حيوانات و سلامتي نباتات اقداماتي صورت دهند. با اين وجود، اين اقدامات بايد در مورد كسب‌وكارهاي ملي و خارجي يكسان اعمال شود.. به عبارت ديگر، اعضاء نبايد اقدامات حفاظت محيط‌زيستي را به عنوان ابزاري براي پنهان‌سازي سياست‌هاي حفاظتي به كار برند.

[1] World Trade Organization

[2] General Agreement on Tariffs and Trade (GATT)

[3] Doha Development Agenda

[4] objectives

[5] Openness